امیر عباس رحیمی؛یکی ازمهم ترین نگرانی های والدین در جامعه امروز،رفتار های پرخاشگرانه کودکان و نوجوانان است. از طرفی روش های سنتی اثر خود را برای تربیت فرزندان از دست داده و آزادی و ترویج آزادی های فرزندان سبب ایجاد مشکلات رفتاری در فرزندان شده است .

در این مطلب قصد داریم  راز های مهارت کنترل خشم در کودکان و نوجوانان را در ۸ مرحله آموزش دهیم .

اگر شما هم از دست فرزند پرخاشگر خود خسته شدید با یک روانشناس همراه شوید تا مهارت کنترل خشم در کودکان و نوجوانان را یاد بگیرید .

بچه هایی که مشکلات رفتاری دارند اغلب در زمینه کنترل خشم مشکل دارند برای بررسی مشکل باید ببینیم آیا خشم در همه جا و نسبت به همه کس دست می دهد یا فقط نسبت به والدین دیده می شود که در این صورت بچه در زمینه اطاعت کردن از والدین و رعایت قوانین و یا تعارض با خانواده مشکل دارد نه در زمینه کنترل ،خشم .

مهارت حل مشکل خشم کودکان

مرحله اول: آیا بچه شما آماده یادگیری این مهارت هست یا خیر؟

اگر سن کودک شما زیر ۸ سال باشد نمی توانید از این روشها استفاده کنید. در این حالت می توانیم به بچه یاد بدهیم که احساسات و هیجانات خود را چگونه بیان کند.

به هر حال اگر بچه در این زمینه مقاوم است او را مجبور به یادگیری این مهارت نکنیم.

 مرحله دوم:معنی خشم

شاید تعجب کنید اگر بدانید اکثر بچه ها تعریف مشخص و معینی از خشم ندارند.

کمک کنید فرزندتان بفهمد خشم یک احساس و هیجان منفی غیر خوشایند است که در جواب به موقعیتهای واقعی که دلخواه ما نیست به وجود می اید.

برای او توضیح دهید خشم درجاتی از خفیف (ناکامی) تا متوسط (عصبانی) و شدید (انفجار) دارد و از او در مورد موقعیت هایی که این احساس را به درجات مختلف داشته سؤال کنید.

مرحله سوم :به کودکتان یاد دهید علائم خشم چیست؟

برای بچه تان توضیح دهید که علائم خشم چیست و وقتی عصبانی می شود چگونه تحت تأثیر این علائم قرار میگیرد این علائم شامل علائم بدنی، فکری وعملی می باشد.

پس از آن که در مورد علائم بحث کردید و با نقش بازی کردن این حالت را بهتر تفهیم کردید، از او بخواهید توضیح دهد به هنگام عصبانیت بیشتر چه علائمی در او ظاهر می شود و آیا این علائم برای او خوشایند است؟ و چگونه می توان بر این علائم غالب شد.

مرحله چهارم: یادگیری آرام سازی

در این مرحله به بچه یاد می دهیم که با چه روشهایی می تواند این هیجانات را کاهش دهد. بسته به سن بچه از روشهای مختلفی میتوانید استفاده کنید.

۱ – تنفس عمیق به او یاد دهید که عمیقاً نفس بکشد و به طور آهسته باز دم کند.

۲- تجسم کردن تجسّم کند که در یک صحنه و یا موقعیت بسیار آرام است مثل شنا کردن و غوطه خوردن در آب  است.در مورد بچه های کوچکتر می توانید برای تجسم این موقعیت ها کمک کنید ولی بچه های بزرگتر خودشان به تنهایی قادر به این کارهستند.-

۳- استفاده از روش آدم آهنی – عروسک پارچه ای این روش برای کودکان زیر ۱۰ سال مفید است از کودک بخواهید اول خودش را کاملاً سفت کند و برای مدت ۱۵ ثانیه مثل آدم آهنی باشد و سپس برای ۱۵ ثانیه تمام عضلات خودشرا شل کند مثل یک عروسک پارچه ای

۴- آرام سازی سیستمیک برنامه ریزی شده این روش برای بچه های بزرگتر کاربرد دارد طی چندین جلسه به بچه یاد میدهیم که یک سری از عضلات را مثلاً پا را به مدت ۱۵ ثانیه سفت و برای ۱۵ ثانیه شل کند و این کار را به ترتیب روی تمام عضلات انجام دهد سپس تمام عضلات بدن را یکباره شل کند در انتهای جلسات با این روش یاد میگیرند چطور به طور سریع و همزمان تمام عضلات خود را شل کنند

مرحله پنجم به بچه تان یاد بدهید چه حرفهایی به خودش در موقع عصبانیت بزند.این جملات چنانچه به تأکید گفته شوند باعث آرام شدن او در موقع عصبانیت میشوند

• من آرام باقی می مانم.
• من چند نفس عمیق می کشم.
• من در حال تنفس هستم.
• من  آرام شدم.
• من ناراحت شدم که سارا نخواست با من بازی کند، اما بچه های دیگری هستند که بخواهند با من بازی کنند
• سعی می کنم مأیوس نشوم.
• من باز هم سخت تر تلاش می کنم.
• بعداز اینکه بچه فهمید که این خودگوئیها مفید و کمک کننده هستند با الگو قرار دادن و نقش بازی کردن این تفکرات و خودگوئیها را تمرین کنید.
• مثلا خود را در یک موقعیت عصبی تجسم کنید و خشم خود را نشان دهید.

سپس با تکنیک آرام سازی و خودگوئیهای مناسب خود را آرام کنید و سپس از بچه بخواهید چندین بار این روش را بازی کند.

بیشتر بدانیم: ۹ نکته ای که باید بدانیم برای دلسرد شدن زود است

مرحله ششم: مرحله نهانی استفاده از اعمال تطابقی است اعمال تطابقی میتوانند شامل بیان ،احساسات، قدم زدن شل کردن عضلات و ابراز وجود باشد پس از آرام شدن با مهارت حل مسأله سعی می کنیم مشکل را حل کنیم .

به فرزندتان بگوئید در زمان عصبانیت نمی تواند راه حلهای مناسبی برای مشکلش پیدا کند بهتر است پس از اینکه آرام شد از روش حل مسأله استفاده کند.

مرحله هفتم: شما باید مدل و الگوی بچه تان در موقعیتهای واقعی شوید به بچه تان بگوئید که من دارم از این مهارتها استفاده میکنم. مثلاً حالا آرام میشوم و چه فکرهایی میکنم و چه اعمالی انجام میدهم.

مرحله هشتم:  در صورتی که کودک از مهارت های ذکر شده استفاده کرد به وی پاداش می دهید.

مرحله نهم: مراجعه به روانشناس

اگر در کنترل خشم فرزندان خود موفق نشدید و یا تمایل داشتید توسط یک فرد مجرب این معارت  را یاد بگیرید حتما از یک روانشناس متخصص در این مهارت کمک بگیرید.

روش ۸ مرحله کنترل خشم در کودکان و نوجوانان برای چه کسانی مناسب است.